آیا تاکنون با این وضعیت مواجه شدهاید که علی‌رغم مراقبت‌های ظاهری و محصولات تقویتی، موهایتان آن سرعت رشد سابق را ندارند؟ زمانی که فولیکولها بهصورت پنهان “خوابیده” می‌شوند، یا عوامل متابولیک، تغذیه‌ای و هورمونی روند رشد را کند میکنند، موها ممکن است ظاهرا گیر کرده و بلند نشوند؛ حالتی که بسیاری از بیماران و حتی متخصصان تازه‌کار با آن دست به گریبان هستند.
در این مقاله از کلینیک کاشت مو دکتر نجف بیگی به بررسی جامع علت کند شدن رشد مو می‌پردازیم تا ریشه‌ی ضعف رشد را بشناسید و راهکارهای موثر بازگردانی شادابی موها را بیاموزید.
13 آبان 1404
کاشت مو روشی برای بازیابی تراکم از‌دست‌رفته است، این روش میتواند روند کند شدن رشد مو را نیز بهصورت غیرمستقیم متوقف کند. در طی فرایند کاشت مو، فولیکول‌های مقاوم به ریزش از نواحی بانک مو استخراج و در بخش‌های کم‌پشت کاشته می‌شوند. این فولیکولها به دلیل مقاومت ژنتیکی در برابر هورمون DHT، نسبت به فولیکول‌های ضعیف‌تر آسیب‌پذیری کمتری دارند و رشد پایدارتری را نشان می‌دهند.
از سوی دیگر، فرایند کاشت موجب تحریک جریان خون در پوست سر و بازسازی بافت‌های اطراف فولیکولها میشود. این افزایش خون‌رسانی باعث بهبود تغذیه سلولی و افزایش فعالیت فولیکول‌های باقی‌مانده می‌گردد. به همین دلیل، بسیاری از بیماران پس از کاشت، حتی در نواحی غیر کاشته‌شده نیز رشد بهتری را تجربه میکنند.
در نهایت، کاشت مو نوعی “ریست فیزیولوژیکی” برای پوست سر محسوب میشود. با بهبود اکسیژن‌رسانی و ترمیم میکروسیرکولاسیون، فولیکولها به فاز رشد فعال بازمی‌گردند و چرخه طبیعی مو متعادل‌تر میشود. البته نتیجه نهایی کاشت، تنها در صورتی پایدار خواهد بود که فرد سبک زندگی، تغذیه و مراقبت‌های پس از عمل را به‌درستی رعایت کند.
رشد مو فرایندی پیچیده اما منظم است که در سه مرحله اصلی رخ می‌دهد و هر تار مو در طول عمر خود چندین بار این چرخه را طی میکند. این چرخه شامل فاز رشد فعال (آناژن)، فاز گذار (کاتاژن) و فاز استراحت یا ریزش (تلوژن) است. در شرایط طبیعی، بیشتر موهای سر در فاز رشد فعال قرار دارند، در حالی که درصد کمی در حال استراحت یا ریزش هستند.
وقتی تعادل بین این فازها به هم بخورد؛ مثلا فاز رشد کوتاه‌تر یا فاز استراحت طولانی‌تر شود، سرعت رشد مو کاهش می‌یابد و فرد احساس میکند موهایش دیگر بلند نمی‌شوند. شناخت دقیق این چرخه پایه‌ای‌ترین گام در درک علت کند شدن رشد مو و انتخاب درمان مناسب است.
فاز آناژن، طولانی‌ترین و مهم‌ترین مرحله از چرخه رشد مو است که میتواند بین ۲ تا ۷ سال ادامه داشته باشد. در این زمان، سلول‌های ماتریکس مو با سرعت بالا تقسیم می‌شوند و ساقه مو را از فولیکول بیرون می‌رانند. رشد مو در این فاز وابسته به عوامل متعددی مانند ژنتیک، تغذیه، سلامت عمومی بدن و وضعیت هورمونی است. در واقع، اگر بدن در وضعیت متعادل و سالم باشد، فاز آناژن طولانی‌تر و رشد مو سریع‌تر خواهد بود.
فاز کاتاژن یک دوره‌ی کوتاه و موقتی است که عموما بین ۲ تا ۳ هفته طول می‌کشد و در آن رشد مو به تدریج متوقف میشود. در این مرحله، فولیکول کوچک میشود و ارتباط بین ریشه و خون‌رسانی قطع می‌گردد. این فاز به‌نوعی مرحله آماده‌سازی برای استراحت فولیکول است. اگرچه بخش کوتاهی از چرخه محسوب میشود، اما نقش مهمی در سلامت و بازسازی فولیکول دارد. اختلال در این مرحله ممکن است باعث شود مو زودتر از موعد وارد فاز ریزش شود.
فاز تلوژن آخرین مرحله چرخه رشد مو است و حدود سه ماه طول می‌کشد. در این دوره، فولیکولها به حالت استراحت کامل درمی‌آیند و موهای قدیمی به‌تدریج از پوست سر جدا می‌شوند. در حالت طبیعی، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد موهای سر در این فاز قرار دارند.
اگرچه ریزش در این مرحله بخشی از چرخه طبیعی است، اما در صورت استرس شدید، تب بالا، کمبود مواد مغذی یا تغییرات هورمونی، تعداد موهای واردشده به فاز تلوژن افزایش می‌یابد و پدیده‌ای به نام “تلوژن افلوویوم” رخ می‌دهد که از دلایل شایع کند شدن رشد مو است.
چرخه رشد مو یک فرایند زیستی دقیق و منظم است که سلامت هر سه فاز آن برای رشد پایدار ضروری است. هرگونه اختلال در مدت یا تعادل این مراحل میتواند علت کند شدن رشد مو باشد. درک علمی این چرخه به پزشکان و متخصصان زیبایی کمک میکند تا درمانهای هدفمند و موثرتری را برای بیماران طراحی کنند.
مطلب مفید: روش های درمان ریزش مو
هورمون‌ها نقش حیاتی در تنظیم چرخه رشد مو دارند و کوچک‌ترین نوسان در تعادل آن‌ها میتواند منجر به کندی رشد یا ریزش مو شود. مهم‌ترین مثال در این زمینه، افزایش سطح هورمون دی‌هیدروتستوسترون (DHT) است که موجب کوچک شدن فولیکول‌های مو و کوتاه شدن فاز رشد میشود.
این وضعیت، هم در مردان و هم در زنان ممکن است دیده شود، به‌ویژه در دوران یائسگی یا پس از زایمان. علاوه بر آن، تغییرات هورمون تیروئید (چه کم‌کاری و چه پرکاری) و مقاومت به انسولین نیز از عوامل مهم در کاهش رشد مو محسوب می‌شوند. تاثیر هورمون‌ها بر رشد مو به شکل زیر است.
اختلالات متابولیک نیز به همان اندازه در کندی رشد مو موثرند. مشکلاتی مانند دیابت، کمبود آهن یا روی و حتی رژیم‌های غذایی محدودکننده می‌توانند جریان اکسیژن و مواد مغذی به فولیکول را مختل کنند. در چنین شرایطی، موها وارد فاز استراحت زودرس می‌شوند و رشد طبیعی آن‌ها متوقف می‌گردد. درمان این نوع کندی رشد، نیازمند اصلاح سبک زندگی، تنظیم رژیم غذایی و در موارد مزمن، درمانهای تخصصی زیر نظر پزشک است.
زمانی که اختلالات هورمونی و متابولیک بهصورت هم‌زمان بروز کنند، روند بازسازی فولیکولها به شدت کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی، درمانهای بالینی پیشرفته مانند مزوتراپی یا حتی کاشت مو در یک جلسه میتواند گزینه‌ای موثر برای بازیابی تراکم و سرعت رشد طبیعی موها باشد. تشخیص صحیح منشأ هورمونی یا متابولیک این مشکلات، نخستین گام برای انتخاب درمان مناسب و پایدار است.
ژنتیک یکی از قوی‌ترین و غیرقابل‌کنترل‌ترین عوامل در تعیین سرعت و کیفیت رشد مو است. ساختار فولیکول‌های مو، طول فاز رشد (آناژن)، میزان تراکم و حتی الگوی ریزش، همگی تحت تاثیر ژن‌های به ارث‌رسیده از والدین هستند. در واقع، اگر ژن‌های مرتبط با ریزش یا کندی رشد مو در خانواده وجود داشته باشند، احتمال بروز آن در فرد بسیار بالا خواهد بود. این مسئله در هر دو جنس دیده میشود، اما در مردان بهصورت رایج‌تر و شدیدتر (مانند آلوپسی آندروژنیک) بروز میکند. افراد با زمینه ژنتیکی قوی‌تر برای ریزش، شاهد کوتاه‌تر شدن فاز رشد مو و نازک شدن تدریجی تارها هستند.
از سوی دیگر، روند طبیعی پیری نیز تاثیر قابل‌توجهی بر کاهش سرعت رشد مو دارد. با افزایش سن، فعالیت سلول‌های بنیادی فولیکول کاهش می‌یابد، گردش خون پوست سر کندتر میشود و تولید کراتین و ملانین افت میکند. در نتیجه موها کندتر رشد میکنند، شکننده‌تر و بی‌جان‌تر به نظر می‌رسند.
همچنین، تغییرات هورمونی ناشی از افزایش سن، مانند کاهش استروژن و تستوسترون، این روند را تشدید میکند. ترکیب اثر ژنتیک و پیری اغلب باعث میشود که حتی در شرایط مراقبتی مناسب، رشد مو متوقف یا بسیار کند شود و تنها درمانهای تخصصی بتوانند تعادل را بازگردانند.
محیط زندگی و عادات مراقبتی نقش چشمگیری در سلامت و رشد مو دارند. حتی اگر فرد از نظر ژنتیکی مستعد ریزش نباشد، قرار گرفتن مداوم در معرض آلودگی، مواد شیمیایی یا استفاده نادرست از محصولات بهداشتی میتواند موجب آسیب فولیکولها و در نتیجه کند شدن رشد مو شود. شناسایی این عوامل و کنترل آن‌ها گام مهمی در حفظ رشد طبیعی و جلوگیری از آسیب‌های تجمعی است.
قرار گرفتن در معرض آلودگی‌های شهری مانند دود خودروها، فلزات سنگین و ذرات معلق باعث تجمع سموم روی پوست سر میشود. این ذرات منافذ فولیکولها را مسدود کرده، اکسیژن‌رسانی را کاهش می‌دهند و در نهایت منجر به نازک شدن و کندی رشد مو می‌گردند. شست‌وشوی منظم با شامپوی ملایم و اسکراب‌های مناسب پوست سر برای مقابله با این اثرات ضروری است.
ترکیبات شیمیایی قوی در محصولات رنگ و دکلره، کراتین و صاف‌کننده‌های حرارتی، به کوتیکول مو آسیب زده و ساختار آن را ضعیف میکنند. تکرار این فرآیندها باعث میشود موها شکننده‌تر شوند و رشد طبیعی آن‌ها مختل گردد. کاهش دفعات استفاده و مصرف محصولات ترمیمی پس از هر فرآیند شیمیایی توصیه میشود.
حرارت بالا رطوبت طبیعی مو را از بین می‌برد و ساقه مو را خشک و متخلخل میکند. استفاده مداوم از وسایل حرارتی بدون محافظ حرارتی باعث شکستن تار مو و کاهش طول موثر رشد آن میشود. استفاده از اسپری‌های محافظ حرارت و محدود کردن دفعات حالت‌دهی حرارتی میتواند از این آسیب جلوگیری کند.
شستن بیش‌ازحد موها چربی طبیعی پوست سر را از بین می‌برد و باعث تحریک غدد سباسه میشود. این مسئله تعادل pH پوست سر را به هم می‌زند و موجب التهاب فولیکولها میشود که در نهایت رشد مو را کند میکند. شست‌وشو باید متناسب با نوع مو و با شامپوی غیرسولفاته انجام شود.
همان‌طور که پوست صورت نیاز به مراقبت دارد، پوست سر نیز به تغذیه مستقیم و تحریک نیاز دارد. ماساژ ملایم، استفاده از سرم‌های تغذیه‌کننده و مکمل‌های حاوی بیوتین و روی میتواند رشد فولیکولها را بهبود بخشد و از تاثیر منفی عوامل محیطی بکاهد.
قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض عوامل شیمیایی و محیطی، یکی از شایع‌ترین علل کند شدن رشد مو است. اصلاح عادات مراقبتی و محافظت از فولیکولها در برابر آسیب‌های بیرونی، بهترین راه برای حفظ سلامت و پایداری چرخه طبیعی رشد مو محسوب میشود.
اولین گام برای درمان موثر کندی رشد مو، تشخیص دقیق علت آن است. در بسیاری از موارد، افراد بدون ارزیابی تخصصی سراغ محصولات و درمانهای مختلف می‌روند، اما بدون شناسایی عامل اصلی، هیچ روشی نتیجه پایدار نخواهد داشت. در یک کلینیک تخصصی، ارزیابی رشد مو فراتر از ظاهر مو انجام میشود و شامل بررسی کامل وضعیت پوست سر، فولیکولها و الگوی ریزش است.
در بهترین کلینیک کاشت مو، پزشک متخصص از ابزارهای تشخیصی پیشرفته مانند درماتوسکوپ، اسکن پوست سر و آزمایش‌های خون برای بررسی سطح ویتامین‌ها، هورمون‌ها و عملکرد تیروئید استفاده میکند. این بررسی‌ها کمک میکند تا مشخص شود کندی رشد مو ناشی از کمبود تغذیه، تغییرات هورمونی یا عوامل ژنتیکی است.
پس از تشخیص علت اصلی، پزشک برنامه درمانی شخصی‌سازی‌شده‌ای تنظیم میکند که میتواند شامل اصلاح سبک زندگی، مصرف مکمل‌های مناسب، یا درمانهای تقویتی مو مانند مزوتراپی یا PRP باشد. این رویکرد علمی، احتمال بازگشت سلامت و رشد طبیعی موها را چندین برابر افزایش می‌دهد.
اگر رشد موهایتان متوقف شده یا بسیار کند پیش می‌رود، نگران نباشید؛ روشهای موثری برای تحریک دوباره فولیکولها وجود دارد. در ادامه چند راهکار عملی و موثر برای بازگرداندن رشد طبیعی مو آورده شده است:
ترکیب مراقبت‌های خانگی با درمانهای تخصصی، بهترین نتیجه را در بازگرداندن رشد طبیعی مو به همراه دارد. با پیگیری منظم و انتخاب روشهای علمی، میتوان سلامت و شادابی موها را بهصورت چشمگیر احیا کرد.
رشد کند یا توقف رشد مو میتواند نشانه‌ای از اختلال در سلامت عمومی بدن یا آسیب به فولیکول‌های مو باشد. شناخت دقیق علت، گام نخست برای درمان موثر است. با بررسی عواملی مانند تغذیه، استرس، وضعیت هورمونی و مراقبت روزانه، میتوان رشد طبیعی مو را دوباره به سرعت قبلی بازگرداند. رعایت نکات ساده اما علمی در کنار درمانهای تخصصی، به مرور باعث تقویت ریشه‌ها، افزایش ضخامت تار مو و بهبود سلامت پوست سر میشود.
برای دریافت تشخیص دقیق و تجربه درمانهای پیشرفته، می‌توانید از خدمات کلینیک کاشت مو دکتر نجف بیگی استفاده کنید. همین حالا وقت مشاوره خود را رزرو کنید تا با بررسی تخصصی علت کند شدن رشد مو، بهترین راهکار برای بازگرداندن شادابی و سرعت طبیعی رشد موهای خود را بیابید.
منبع: لینک
کندی ناگهانی رشد مو عموما به دلیل استرس شدید، تغییرات هورمونی یا کمبود ویتامینهای ضروری مانند D و بیوتین اتفاق میافتد. در برخی موارد، بیماریهای زمینهای یا داروها نیز نقش دارند.
بله. ژنتیک یکی از عوامل اصلی تعیینکننده سرعت رشد و چرخه عمر مو است. برخی افراد بهصورت طبیعی رشد موی آهستهتری دارند که میتوان با روشهای تقویتی تا حدی آن را بهبود داد.
اگر بیش از سه ماه متوجه کاهش محسوس رشد مو یا ریزش بیش از حد شدهاید، بهتر است به متخصص پوست و مو مراجعه کنید تا علت اصلی بررسی شود.
بله. ماساژ روزانه با انگشتان یا روغنهای طبیعی باعث افزایش جریان خون در پوست سر و تغذیه بهتر فولیکولها میشود که در بلندمدت رشد مو را تحریک میکند.
بله. این روشها با رساندن مستقیم مواد مغذی و فاکتورهای رشد به فولیکولها، روند ترمیم و رشد مجدد مو را تسریع میکنند و نتایج قابلمشاهدهای دارند.
ارسال دیدگاه