موهای ما فقط جنبه زیبایی ندارند؛ آنها بازتابی از سلامت درونی ما هستند. چرا گاهی موهایمان به‌طور ناگهانی نازک یا دچار ریزش می‌شوند، در حالی که تغذیه و مراقبت‌های معمولی‌مان تغییر نکرده است؟ پاسخ این سوال در دنیای رازآلود هورمونها و تأثیر هورمون ها در رشد و ریزش مو نهفته است. هورمونها، این پیام‌رسان‌های شیمیایی بدن، نقش بسیار مهمی در رشد، تراکم و حتی سلامت کلی موها ایفا میکنند. اما وقتی تعادل هورمونی به هم می‌خورد، نتیجه میتواند به شکل ریزش مو یا تغییر در کیفیت آن نمایان شود.
از تغییرات سطح تستوسترون که ممکن است به ریزش موی مردانه و زنانه منجر شود، تا نقش حیاتی استروژن و پروژسترون در حفظ چرخه طبیعی رشد مو، هر کدام از این هورمونها داستان خاص خود را دارند. حتی تیروئید، این غده کوچک اما تاثیرگذار، میتواند با کوچک‌ترین ناهماهنگی در عملکردش، سلامت موهای شما را تحت تاثیر قرار دهد. اگر به سلامت موهایتان اهمیت می‌دهید یا با ریزش ناگهانی آنها مواجه شده‌اید، شناخت تأثیر هورمون ها در رشد و ریزش مو و اقدام به‌موقع برای حفظ تعادل آنها، کلید اصلی در جلوگیری از مشکلات بزرگ‌تر است. با این مقاله از کلینیک کاشت مو دکتر نجف بیگی همراه شوید تا با کسب اطلاعات کامل در این‌باره، سلامت موهای خود را تضمین کنید.
7 مهر 1404
تاثیر هورمون ها در رشد و ریزش مو غیر قابل انکار و به شدت جدی است به طوری که هرگونه اختلال در تعادل آنها به تغییراتی در چرخه رشد مو منجر میشود. یکی از اصلی‌ترین هورمونهایی که تاثیر زیادی بر ریزش مو دارد، دی‌هیدروتستوسترون (DHT) است. این هورمون حاصل از تبدیل تستوسترون، به گیرنده‌های موجود در فولیکول مو متصل شده و باعث کوچک‌تر شدن و تضعیف آنها میشود. این فرایند که به «مینیاتوریزاسیون» معروف است، عامل اصلی ریزش موی ژنتیکی یا آندروژنیک در مردان و زنان است.
در زنان، تأثیر هورمون ها در رشد و ریزش مو به دلیل تغییرات هورمونی مرتبط با دوران‌هایی چون بارداری، یائسگی و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) شدت می‌گیرد. کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی، حساسیت فولیکول‌های مو را به DHT افزایش می‌دهد و منجر به ریزش میشود. همچنین، اختلالات تیروئید نیز میتواند چرخه طبیعی رشد مو را مختل کرده و به ریزش گسترده مو منجر شود. خبر خوب این که در بسیاری از موارد، ریزش موی ناشی از اختلالات هورمونی قابل درمان است. از این‌رو شناخت این هورمونها و اثر هر کدام بر رشد و ریزش مو، برای انجام اقدام مناسب، ضروری به نظر می‌رسد. هورمونهای اصلی اثرگذار بر رشد و ریزش مو عبارتند از:
تغییرات در سطح هر کدام از هورمونها میتواند به ریزش مو یا تغییر در کیفیت مو منجر شود. به‌طور مثال:
هورمونها با کنترل چرخه رشد مو بر ریزش آن تاثیر می گذارند. در طی مرحله رشد، مو به مدت 2-7 سال یا کمی بیشتر به طور فعال رشد می‌کند. مرحله بعدی که فاز انتقال نام دارد زمان کوچک شدن فولیکول‌ها کند شدن رشد مو است. مرحله انتقال حدود دو هفته قبل از شروع مرحله استراحت طول می‌کشد. در این مرحله، فولیکول استراحت می‌کند و رشد موهای فولیکول متوقف شده و می‌ریزند.
جالب این است که در هر روز، 10 تا 15 درصد از فولیکول‌های پوست سر در حال استراحت هستند. به همین دلیل است که ریزش مداوم موها طبیعی است. پس از چند ماه استراحت، فولیکول وارد چرخه شده و مرحله رشد دیگری را آغاز می‌کند. در این میان چند هورمون با اثرگذاری بر چرخه رشد مو منجر به ریزش مو می‌شوند:
هنگامی که سطح هورمون تیروئید شما از حد طبیعی بالاتر یا کمتر می شود، چرخه رشد مو را مختل می‌کند. در بیشتر موارد، ریزش مو به صورت نازک شدن را در کل پوست سر تجربه می‌کنید. معمولا درمان اختلال تیروئید باید رشد طبیعی مو را بازگرداند، اما گاهی چندین ماه طول می‌کشد تا تفاوت را مشاهده کنید. بسته به اینکه هر فولیکول در کجای چرخه رشد خود قرار دارد.
زمانی که احساس استرس، نگرانی، ترس یا اضطراب می کنید، سطح کورتیزول افزایش می یابد. وقتی تحت استرس مزمن هستید یا با ناراحتی شدید و ناگهانی مانند مرگ یکی از عزیزان مواجه می‌شوید، افزایش کورتیزول رشد مو را متوقف می‌کند.
استروژن به طور مستقیم با رشد و ریزش مو مرتبط است، زیرا این هورمون به گیرنده‌های روی فولیکول‌های مو متصل شده و فاز رشد را تقویت می‌کند. بسیاری از زنان در دوران بارداری متوجه می شوند که موهای پرپشت تر و زیباتری دارند. این به دلیل سطوح بالای استروژن است. در دوران یائسگی، کاهش استروژن منجر به نازک شدن تدریجی مو میشود.
همچنین، برخی از قرص‌های ضدبارداری باعث می‌شوند فولیکول‌ها زودتر از حد معمول از مرحله رشد خارج شوند و آن را برای مدت طولانی در فاز استراحت نگه دارند. این تغییر باعث ریزش قابل توجهی از مو می شود که نشان‌دهنده تأثیر هورمون ها در رشد و ریزش مو از این طریق است.
مقدار تولید تستوسترون در زنان به طور معمول پایین است. از این‌رو، هنگامی که این هورمون از تعادل خارج می شود، دو مشکل در موهایشان ظاهر میشود:
متخصصان، عامل اصلی افزایش تستوسترون در زنان را سندرم تخمدان پلی کیستیک معرفی میکنند. با این حال، تستوسترون نقش مهم دیگری در ریزش موی ارثی دارد، بیماری به نام آلوپسی آندروژنتیک.
در فاز آناژن، هورمونهای رشد و فاکتورهای تغذیه‌ای نقش کلیدی در افزایش طول مو دارند. در این مرحله، افزایش هورمونهایی نظیر استروژن میتواند طول مدت رشد مو را بیشتر کند. در مقابل، افزایش سطح DHT میتواند فاز آناژن را کوتاه کرده و فولیکول‌های مو را ضعیف کند. در فاز کاتاژن، هورمونهای استرس مانند کورتیزول گاهی بر مدت این فاز تاثیر می‌گذارند و چرخه رشد را مختل کنند. در فاز تلوژن، ناهماهنگی‌های هورمونی، نظیر کاهش ناگهانی استروژن یا افزایش آندروژنها، در برخی موارد باعث ریزش موی تلوژن افلوویوم (ریزش موی موقتی) می‌شوند.
تغییرات هورمونی در زنان طی دوره‌هایی مثل بارداری، یائسگی و حتی بعد از آن، تاثیرات قابل‌توجهی روی مو و پوست دارند. برخی از این تاثیرها در دوره‌های مختلف عبارتند از:
در دوران بارداری، افزایش هورمونهای استروژن و پروژسترون باعث ضخیم‌تر و شاداب‌تر شدن موها می‌شوند. این افزایش هورمونی چرخه طبیعی رشد و ریزش مو را کند کرده و تعداد بیشتری از موها در مرحله رشد باقی می‌مانند. پس از زایمان، کاهش ناگهانی استروژن میتواند موجب ریزش موقت مو شود که معمولا چند ماه بعد از زایمان برطرف میشود.
با ورود به یائسگی، کاهش سطح استروژن و افزایش نسبی آندروژنها (مثل تستوسترون) میتواند باعث نازک شدن موها و کاهش تراکم آنها شود. این وضعیت معمولا به عنوان ریزش مو با الگوی زنانه شناخته میشود که عمدتا در بالای سر و شقیقه‌ها دیده میشود.
رشد مو در هر دو جنس به چرخه‌ای شامل مراحل رشد، استراحت و ریزش بستگی دارد. هورمونهایی مانند تستوسترون و دی‌هیدروتستوسترون (DHT) در این چرخه نقش حیاتی دارند. در مردان، افزایش DHT فولیکول‌های مو را کوچک‌تر کرده و به تدریج باعث نازک شدن و ریزش مو میشود. این موضوع دلیل اصلی طاسی الگوی مردانه (androgenic alopecia) است.
در زنان نیز همین هورمونها تاثیر دارند، اما نقش هورمونهای زنانه مانند استروژن نیز برجسته است. استروژن در دوران بارداری باعث تقویت فولیکول‌های مو میشود، اما کاهش شدید آن پس از زایمان میتواند ریزش موقت مو ایجاد کند. همچنین، در دوران یائسگی که سطح استروژن کاهش می‌یابد، زنان بیشتر دچار نازک شدن مو می‌شوند.
ریزش مو در مردان معمولا با الگوی مشخصی از پیشانی و تاج سر شروع و گاهی منجر به طاسی کامل میشود. اما در زنان، ریزش مو اغلب به دلیل تأثیر هورمون ها در رشد و ریزش مو و به صورت نازک شدن پراکنده در سراسر سر اتفاق می‌افتد و به ندرت به طاسی منجر میشود. این تفاوت‌ها ناشی از توزیع متفاوت گیرنده‌های هورمونی و تاثیرات هورمونها بر فولیکول‌ها است.
هر دو جنس اگر تحت تأثیر هورمون ها در رشد و ریزش مو و عواملی مانند استرس، تغذیه ضعیف یا بیماری‌های خودایمنی قرار گیرند، در برخی موارد دچار ریزش مو می‌شوند. اما، شدت و نحوه بروز این مشکلات بر اساس تفاوت‌های هورمونی متفاوت است.
هورمونهای آندروژن، به‌ویژه تستوسترون و دی‌هیدروتستوسترون (DHT)، از اصلی‌ترین عوامل در ریزش موی مردانه هستند. این هورمونها موجب کوتاه شدن فاز رشد (آناژن) و نازک شدن فولیکول‌های مو می‌شوند. به همین دلیل، بسیاری از مردان با الگوی ریزش موی مردانه (آلوپسی آندروژنتیک) مواجه می‌شوند. در زنان، سطح پایین‌تر آندروژنها و تاثیر بیشتر استروژن‌ها به‌طور طبیعی رشد مو را تقویت کرده و از نازک شدن سریع مو جلوگیری می‌کند. با این حال، پس از یائسگی، کاهش سطح استروژن میتواند منجر به ریزش مو در زنان، مشابه الگوهای مردانه شود.
در حالت کلی، زنان به دلیل سطح بالاتر استروژن معمولا رشد موی بهتری نسبت به مردان دارند. این هورمون نه تنها از فولیکول‌های مو محافظت می‌کند، بلکه با بهبود جریان خون به پوست سر، رشد مو را تقویت می‌کند. از طرف دیگر، مردان به دلیل تاثیر قوی‌تر آندروژنها، بیشتر در معرض طاسی هستند. اما، زنان اغلب با تغییرات هورمونی مرتبط با بارداری، شیردهی و یائسگی دچار ریزش مو می‌شوند. به همین دلیل، شناخت تاثیر هورمون ها در رشد و ریزش مو راهکارهای مناسبی برای حفظ سلامت موهای ارائه خواهد کرد. اگر با مشکلات شدید ریزش مو مواجه هستید، مشاوره با متخصص در بهترین کلینیک کاشت مو، بهترین اقدام است.
درک دقیق‌تر تأثیر هورمون ها در رشد و ریزش مو به پیدا کردن راهکارهای بهتر برای مدیریت این وضعیت کمک می‌کند. نقش هورمونها در ریزش مو هورمون دی‌هیدروتستوسترون (DHT)، که از تستوسترون مشتق میشود، عامل اصلی در طاسی الگوی مردانه است. این هورمون با تأثیر بر فولیکول‌های مو، آنها را ضعیف و کوچک‌تر می‌کند و در نهایت رشد مو را متوقف می‌کند. در مردان، ریزش مو معمولا به‌صورت عقب‌رفتن خط رویش مو یا نازک‌شدن موها در ناحیه تاج سر بروز می‌کند.
در زنان، تغییرات هورمونی مانند کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی میتواند به نازک‌شدن موها و ریزش پراکنده در ناحیه بالای سر منجر شود. برخلاف مردان، زنان اغلب دچار از دست‌دادن کامل مو نمی‌شوند، اما نازک‌شدن و کم‌پشت‌شدن موها برای آنها بسیار آزاردهنده است. از این‌رو، با مراجعه به پزشک، توضیح ارتباط میان هورمونها و طاسی با الگوی مردانه و زنانه برای فرد شفاف میشود تا درمان مناسب برای او در بهترین کلینیک کاشت مو در سعادت آباد انجام شود.
عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، بیماری‌های زمینه‌ای (مانند مشکلات تیروئیدی)، مصرف داروهای خاص، و استرس میتوانند تأثیر هورمون ها در رشد و ریزش مو را تقویت کنند. علاوه بر این، عدم تعادل در سطح آندروژنها، مانند افزایش DHT یا کاهش استروژن، نقش چشمگیری در این روند دارد.
اگر متوجه شدید که موهای شما به‌طور ناگهانی و بدون دلیل خاصی ریزش دارند، ممکن است این نشانه‌ای از مشکلات هورمونی باشد. علائمی مانند خستگی، تغییرات وزنی ناگهانی، اختلالات قاعدگی در زنان یا افزایش میزان موهای زائد در مردان، گاهی نشان‌دهنده‌ی عدم تعادل هورمونها هستند. در چنین شرایطی خطر تأثیر هورمون ها در رشد و ریزش مو جدی است و معمولا طی کردن مراحل تشخیص مشکلات هورمونی توصیه میشود. تشخیص دقیق مشکلات هورمونی مرتبط با ریزش مو نیازمند یک رویکرد جامع است که شامل آزمایش‌های هورمونی و مشاوره پزشکی نیز میشود.
برای درمان ریزش مو ناشی از تأثیر هورمون ها در رشد و ریزش مو، ابتدا باید علت اصلی مشخص شود. مشاوره با پزشک متخصص و انجام آزمایش‌های لازم اولین قدم برای شروع درمان موثر است. در ادامه به بررسی درمان‌های هورمونی مانند درمان‌های مبتنی بر استروژن، پروژسترون و دیگر داروها می‌پردازیم.
تأثیر هورمونها در رشد و ریزش مو را با انجام اقدامات مراقبتی تا حد زیادی می‌توان کنترل کرد. در ادامه به روش‌های موثری برای مراقبت از مو و کنترل این اثرات می‌پردازیم.
تمامی این موارد توصیه‌هایی برای مدیریت ریزش مو و بهبود سلامت مو با توجه به تغییرات هورمونی هستند که توجه به موقع به آنها، عوارض ناشی از تأثیر هورمونها در رشد و ریزش مو کمتر میشود.
درک تأثیر هورمونها در رشد و ریزش مو میتواند به شما کمک کند تا با انتخاب روش‌های پیشگیرانه و درمانی مناسب، از سلامت و زیبایی موهای خود محافظت کنید. ترکیب سبک زندگی سالم، تغذیه متعادل و بهره‌گیری از درمان‌های تخصصی (هورمونی، کلینیکی و تغذیه)، راهی مطمئن برای کنترل اثرات هورمونی بر مو است. کلینیک کاشت مو دکتر نجف بیگی با انجام مشاوره تخصصی رایگان در این زمینه، شما را همراهی خواهد کرد.
بله، هورمونها یکی از عوامل اصلی در ریزش مو هستند. اختلال در تعادل هورمونها، مانند افزایش یا کاهش سطح آندروژنها (هورمونهای مردانه)، میتواند منجر به مشکلاتی نظیر طاسی الگوی مردانه یا زنانه شود.
هورمونهایی مانند DHT، استروژن، پروژسترون، هورمونهای تیروئیدی و کورتیزول میتوانند با ایجاد اختلالات یا تغییرات، باعث ریزش مو شوند.
بله، استرس تأثیر زیادی بر ریزش مو دارد. استرس مزمن باعث افزایش سطح کورتیزول میشود که این امر میتواند تعادل سایر هورمونها را مختل کند. نتیجه این اختلالات هورمونی میتواند منجر به شرایطی مانند تلوژن افلوویوم شود، که در آن تعداد زیادی از موها وارد فاز استراحت شده و پس از مدتی ریزش میکنند.
ارسال دیدگاه