رژیم فستینگ و مو؛ آیا فستینگ باعث ریزش مو می‌شود؟

رژیم فستینگ یا روزه‌داری متناوب (Intermittent Fasting)، یکی از ترندهای پرطرفدار در دنیای تغذیه و کاهش وزن است که فواید متعددی از جمله بهبود متابولیسم، کنترل قند خون و کاهش التهاب را به همراه دارد. اما یکی از نگرانی‌های رایج افرادی که این نوع رژیم را دنبال می‌کنند، تأثیر آن بر سلامت پوست و مو است. واقعا تاثیر رژیم فستینگ بر مو چگونه است؟ آیا این سبک تغذیه باعث ریزش مو می‌شود یا برعکس، به تقویت رشد مو کمک می‌کند؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها، ابتدا باید سازوکار رژیم فستینگ و نحوه تاثیر آن بر عملکرد بدن بررسی شود.

کاهش کالری دریافتی، محدودیت زمانی در خوردن، و تغییر سطح هورمون‌ها از جمله فاکتورهایی هستند که می‌توانند به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم بر سلامت مو تأثیر بگذارند. از سوی دیگر، اگر رژیم فستینگ به‌درستی اجرا نشده و بدن دچار کمبود مواد مغذی مانند آهن، روی، ویتامین B و پروتئین شود، گاهی نتیجه چیزی جز ریزش مو نیست. از  این‌رو، در این مقاله از کلینیک کاشت مو دکتر نجف بیگی به‌صورت علمی و جامع به بررسی تاثیر رژیم فستینگ بر مو می‌پردازیم و نکاتی کاربردی برای پیشگیری از ریزش مو در طول اجرای این رژیم ارائه می‌دهیم.

رژیم فستینگ چیست و چه تاثیری بر بدن دارد؟

رژیم فستینگ، یک الگوی غذایی است که در آن افراد در بازه‌های مشخصی غذا می‌خورند و در بازه‌های دیگر، از خوردن پرهیز می‌کنند. برخلاف بسیاری از رژیم‌های سنتی که بر روی چه چیزی باید خورد تمرکز دارند، فستینگ روی چه زمانی غذا خوردن تمرکز می‌کند. متداول‌ترین روش فستینگ، رژیم ۱۶/۸ است؛ یعنی ۱۶ ساعت ناشتا بودن و ۸ ساعت غذا خوردن. روش‌های دیگر شامل فستینگ ۵:۲ یا فست کامل چند روز در هفته هستند. در طول ساعات ناشتا، بدن از ذخایر چربی به‌عنوان منبع انرژی استفاده می‌کند، که این موضوع می‌تواند به کاهش وزن، کنترل قند خون و بهبود متابولیسم کمک کند.

علاوه بر این، برخی تحقیقات نشان داده‌اند که فستینگ ممکن است فرایندهای ترمیم سلولی را فعال کرده و خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها را کاهش دهد. با این حال، آنچه کمتر مورد توجه قرار گرفته، تاثیر رژیم فستینگ بر مو است. وقتی بدن با کمبود انرژی یا مواد مغذی مواجه می‌شود، احتمال کاهش رشد مو یا حتی ریزش آن افزایش می‌یابد. این عوارض به ویژه در کاشت مو در زنان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

 تاثیر رژیم فستینگ بر عملکرد بدن

رژیم فستینگ می‌تواند تغییرات مثبتی در عملکرد کلی بدن ایجاد کند. یکی از مهم‌ترین تاثیرات آن، افزایش حساسیت به انسولین و کاهش سطح قند خون است که برای پیشگیری از دیابت نوع ۲ مفید است. همچنین، فستینگ باعث فعال شدن اتوفاژی (فرایند پاک‌سازی سلول‌های مرده) می‌شود که در جوان‌سازی سلولی و سلامت عمومی بدن نقش دارد. در عین حال، بدن در دوره‌های ناشتا، ممکن است با افت سطح انرژی، تحریک‌پذیری و حتی کاهش تمرکز مواجه شود. اگر فستینگ بدون برنامه‌ریزی درست و بدون تأمین نیازهای تغذیه‌ای اجرا شود، بدن به خصوص در دوران بعد از کاشت مو طبیعی دچار کمبود ویتامین‌ها، پروتئین و املاح حیاتی خواهد شد.

یکی از حوزه‌هایی که به‌ویژه تحت تاثیر این کمبودها قرار می‌گیرد، تاثیر رژیم فستینگ بر مو است. مو برای رشد طبیعی به آهن، بیوتین، ویتامین B12 و پروتئین نیاز دارد. اگر رژیم فستینگ باعث کاهش جذب این مواد شود، به تدریج موها نازک شده، رشدشان کند یا دچار ریزش خواهند شد. بنابراین، برای بهره‌مندی از فواید فستینگ بدون آسیب به مو، رعایت تعادل در تغذیه ضروری است.

تاثیر رژیم فستینگ بر مو و پوست

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های افرادی که رژیم فستینگ را پس از کاشت در بهترین کلینیک کاشت مو در تهران دنبال می‌کنند، سلامت پوست و مو است. بسیاری از این افراد که به قصد کاهش وزن یا سم‌زدایی بدن به فستینگ روی می‌آورند، باید بدانند که این رژیم می‌تواند به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت ظاهری نیز اثر بگذارد.تاثیر رژیم فستینگ بر مو بسته به نحوه اجرا، مثبت یا منفی است. اگر فرد در دوره‌ی غذا خوردن، مواد مغذی کافی مصرف کند، ممکن است با کاهش التهاب‌های بدن و بهبود عملکرد هورمونی، حتی رشد موی بهتری را تجربه کند. اما اگر فستینگ با کاهش دریافت آهن، روی، ویتامین D و پروتئین همراه شود، نتیجه‌ای جز ضعف ساقه مو، نازک شدن یا ریزش نخواهد داشت. در مجله hairguard می‌خوانیم:

“Intermittent fasting may cause a type of temporary hair loss known as telogen effluvium. This is a condition often triggered by a variety of external and internal factors. Telogen effluvium is a hair loss condition characterized by an increase in hair shedding, loss of hair volume, and slow hair growth. It occurs when the hair growth cycle is interrupted, and the hair follicles are prematurely pushed into the telogen (resting) phase.”

« فستینگ ممکن است باعث نوعی ریزش موی موقت به نام تلوژن افلوویوم شود. این بیماری اغلب توسط عوامل خارجی و داخلی مختلفی ایجاد می‌شود. تلوژن افلوویوم نوعی ریزش مو است که با افزایش ریزش مو، کاهش حجم مو و رشد آهسته مو مشخص می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که چرخه رشد مو قطع می‌شود و فولیکول‌های مو زودتر از موعد وارد فاز تلوژن (استراحت) می‌شوند.»

همچنین، پوست نیز ممکن است به دلیل کم‌ آبی یا کاهش آنتی‌ اکسیدان‌ها خشک و بی‌روح شود. بنابر این، نوشیدن آب کافی، استفاده از مواد غذایی مغذی و تنظیم وعده‌های غذایی در دوره غذا خوردن می‌تواند به حفظ تعادل و سلامت پوست و مو کمک کند.

عوامل خطر و اشتباهات رایج در رژیم فستینگ که به سلامت مو آسیب می‌زند

بسیاری از افراد بدون آگاهی از اصول علمی فستینگ، وارد فاز روزه‌داری متناوب می‌شوند؛ مسئله‌ای که گاهی سلامت عمومی، به‌ویژه سلامت مو را به خطر می‌اندازد.تاثیر رژیم فستینگ بر مو زمانی منفی می‌شود که بدن در دوره‌های طولانی گرسنگی، دچار کمبود مواد مغذی شود. از آنجا که مو یکی از اجزای کم‌اهمیت‌تر در اولویت‌بندی تغذیه بدن است، هرگونه فقر غذایی ابتدا در رشد و کیفیت آن بروز می‌کند. ریزش مو، نازک شدن تارها، خشکی پوست سر و کاهش درخشش مو، همگی نتیجه اجرای نادرست رژیم فستینگ هستند.

حذف کامل وعده‌های مغذی و کمبود پروتئین

یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات رایج در رژیم فستینگ پس از کاشت در بهترین کلینیک کاشت مو در فرشته، حذف وعده‌های مغذی به بهانه کالری کمتر است. برخی افراد تنها با یک یا دو وعده ساده روز را سپری می‌کنند، آن هم بدون توجه به نیازهای اساسی بدن. این حذف ناگهانی و کاهش دریافت مواد مغذی تاثیر مستقیمی بر سلامت مو می‌گذارد.تاثیر رژیم فستینگ بر مو در این شرایط بسیار منفی خواهد بود. مو برای رشد سالم به پروتئین، آهن، روی و ویتامین‌های گروه B نیاز دارد. وقتی این مواد در دوره غذا خوردن به مقدار کافی تامین نشوند، فولیکول‌های مو ضعیف شده و ریزش آغاز می‌شود. بسیاری از افرادی که فستینگ را اجرا می‌کنند، تنها بر کاهش وزن تمرکز دارند و فراموش می‌کنند که بدن برای حفظ بافت‌های حیاتی از جمله مو، به تغذیه‌ی کامل نیاز دارد. اگر می‌خواهید هم از مزایای فستینگ بهره ببرید و هم سلامت مو را حفظ کنید، در وعده‌های تغذیه‌ای خود حتما منابع پروتئینی مانند تخم‌مرغ، گوشت بدون چربی، ماهی، عدس و حبوبات را بگنجانید.

مصرف آب ناکافی و کمبود ویتامین‌ها

آبرسانی کافی به بدن یکی از پایه‌های اصلی حفظ سلامت پوست و مو است، اما در رژیم فستینگ، برخی افراد به دلیل تمرکز روی ساعت‌های غذا خوردن، مصرف آب را فراموش می‌کنند. کم‌آبی بدن می‌تواند به خشکی پوست سر، شوره و شکنندگی مو منجر شود. همچنین یکی از خطرات جدی فستینگ، کمبود ویتامین‌هایی مانند بیوتین، ویتامین B12، D و E است. این ویتامین‌ها در متابولیسم سلولی، رشد مو و تقویت فولیکول‌ها نقش کلیدی دارند. وقتی رژیم غذایی فاقد میوه‌ها، سبزیجات تازه، مغزها و روغن‌های سالم باشد، آسیب به مو دور از انتظار نیست.

در تحلیل تاثیر رژیم فستینگ بر مو، کمبود این ویتامین‌ها به‌عنوان یک عامل اصلی در ریزش مو و کندی رشد شناسایی شده است. بنابراین، در بازه تغذیه‌ای خود حتماً از مواد غذایی متنوع و غنی استفاده کنید. اگر محدودیت زمانی یا اشتها دارید، با مشورت پزشک از مکمل‌های ویتامین استفاده کنید تا بدنتان دچار ضعف نشود.

فستینگ بیش از حد و نادیده گرفتن علائم هشدار

یکی از اشتباهات پرتکرار در بین افرادی که رژیم فستینگ را دنبال می‌کنند، افراط در مدت زمان روزه‌داری و بی‌توجهی به علائم بدنی است. بدن انسان دارای محدودیت‌هایی است و وقتی فرد به‌طور پیوسته وارد فاز ناشتا می‌شود، دچار افت انرژی، اختلال در هورمون‌ها و کاهش توان متابولیک می‌شود.در چنین شرایطی، بدن اولویت خود را از عملکردهایی مانند رشد مو برداشته و تمرکز را بر حفظ ارگان‌های حیاتی می‌گذارد. در نتیجه، تاثیر رژیم فستینگ بر مو در بلندمدت به شکل ریزش گسترده، کاهش ضخامت موها و نازک شدن قابل‌توجه ظاهر می‌شود.

نادیده گرفتن نشانه‌هایی مانند خشکی پوست سر، کاهش رشد مو، یا ریزش ناگهانی، یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات است. در صورت مشاهده این علائم، باید بلافاصله رژیم را بازنگری کرده یا با متخصص تغذیه مشورت کنید. فستینگ زمانی موثر است که اصول علمی و ایمنی آن رعایت شود، در غیر این صورت، ممکن است آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بدن و زیبایی شما وارد شود.

اصول فستینگ ایمن برای سلامت پوست و مو

تاثیر رژیم فستینگ بر مو، به‌شدت به کیفیت تغذیه شما بستگی دارد. بدون پروتئین کافی، ویتامین‌های ضروری و آب، رشد مو کاهش یافته و حتی ریزش غیرطبیعی آغاز می‌شود. این موضوع درباره سلامت پوست نیز صدق می‌کند؛ کمبود ویتامین‌ها می‌تواند منجر به خشکی، کاهش درخشش و تسریع پیری پوست شود.بنابراین، باید درباره اینکه کدام ویتامین‌ها و مواد مغذی برای جلوگیری از عوارض پوستی و تقویت مو در دوران فستینگ ضروری هستند، بدانیم.

پروتئین؛ پایه اصلی سلامت مو و پوست

پروتئین مهم‌ترین ماده مغذی برای ساختار مو و پوست است. موها از کراتین ساخته شده‌اند، که نوعی پروتئین است. در رژیم فستینگ، اگر در ساعات تغذیه میزان کافی پروتئین دریافت نشود، فولیکول‌های مو ضعیف شده و ریزش مو افزایش می‌یابد. همچنین پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد و آسیب‌پذیرتر می‌شود. برای جلوگیری از اثر منفی تاثیر رژیم فستینگ بر مو، باید منابع پروتئینی مانند تخم‌مرغ، مرغ، ماهی، عدس، نخود و لبنیات را در وعده‌های تغذیه‌ای خود بگنجانید. حتی در فستینگ‌های سخت‌گیرانه مانند رژیم ۲۰/۴، باید دست‌کم یک وعده کامل پروتئینی را در آن بازه زمانی قرار دهید. در کنار پروتئین‌های حیوانی، استفاده از منابع گیاهی مانند سویا و کینوا نیز پیشنهاد می‌شود، به‌خصوص اگر رژیم گیاه‌خواری دارید. اگر دسترسی یا اشتهای کافی به غذاهای پروتئینی ندارید، مصرف مکمل پروتئین با مشورت پزشک راه‌حل خوبی خواهد بود.

ویتامین‌های حیاتی برای سلامت پوست و مو در فستینگ

رژیم فستینگ اگر بدون برنامه‌ریزی دقیق انجام شود، منجر به کمبود ویتامین‌های حیاتی که نقش کلیدی در سلامت پوست و مو دارند، خواهد شد. برای مثال، ویتامین A برای بازسازی سلول‌های پوست، ویتامین C برای تولید کلاژن، و ویتامین E برای جلوگیری از آسیب‌های اکسیداتیو ضروری هستند. در بررسی تاثیر رژیم فستینگ بر مو، نقش ویتامین‌های گروه B به‌ویژه بیوتین (B7) و B12 بسیار مهم است. بیوتین باعث تقویت تار مو می‌شود و کمبود آن می‌تواند به نازک شدن و شکنندگی موها منجر شود. B12 نیز در خون‌رسانی به فولیکول‌ها نقش دارد و نبود آن ریزش مو را تشدید می‌کند. برای پیشگیری از این کمبودها، در وعده‌های تغذیه‌ای خود از میوه‌ها، سبزیجات، آجیل، دانه‌ها و غلات کامل استفاده کنید. اگر دریافت این ویتامین‌ها از طریق غذا دشوار است، مکمل‌های ویتامینی گزینه مناسبی هستند که باید با مشاوره پزشک مصرف شوند.

آب، املاح و چربی‌های مفید؛ ترکیب طلایی در فستینگ

در رژیم فستینگ، بسیاری از افراد نوشیدن آب کافی را فراموش می‌کنند، در حالی‌که آب یکی از عناصر کلیدی برای حفظ رطوبت و شادابی پوست و همچنین رشد سالم مو است. کم‌آبی می‌تواند به خشکی پوست، پوسته‌پوسته شدن کف سر و ضعف فولیکول‌ها منجر شود. از طرفی، چربی‌های مفید مانند امگا ۳، که در ماهی‌های چرب، گردو، بذر کتان و روغن زیتون وجود دارند، به مرطوب نگه‌داشتن پوست، کاهش التهاب و تقویت مو کمک می‌کنند.

در بسیاری از مطالعات درباره تاثیر رژیم فستینگ بر مو، دیده شده که کاهش چربی‌های مفید در رژیم غذایی باعث افزایش خشکی و ریزش مو می‌شود. همچنین نباید املاحی مانند آهن، زینک (روی) و منیزیم را فراموش کرد که در عملکرد سلولی، رشد مو و سلامت پوست نقش دارند. استفاده از مغزها، گوشت قرمز، سبزیجات برگ‌سبز و غلات کامل در وعده‌های فستینگ، کمک می‌کند این کمبودها جبران شوند. به این ترتیب رژیم شما ایمن‌تر و موثرتر خواهد شد.

چه کسانی نباید پس از کاشت مو رژیم فستینگ بگیرند؟

اگرچه رژیم فستینگ به‌عنوان روشی موثر برای کنترل وزن، بهبود متابولیسم و سم‌زدایی بدن شناخته می‌شود، اما این سبک تغذیه برای همه مناسب نیست. به‌ویژه وقتی موضوع سلامت مو یا تجربه کاشت مو مطرح باشد، احتیاط بیشتری لازم است. تاثیر رژیم فستینگ بر مو در برخی افراد منفی است. مخصوصاً اگر بدن به دلیل فست طولانی‌مدت یا سوءتغذیه دچار کمبود گروه‌های غذایی شود. گروهی از افراد که نباید سراغ این برنامه غذایی بروند، عبارتند از:

افرادی که تازه کاشت مو انجام داده‌اند

یکی از حساس‌ترین دوره‌ها برای مراقبت از مو، پس از عمل کاشت مو است. در این زمان، فولیکول‌های کاشته‌شده به مواد مغذی، ویتامین‌ها و خون‌رسانی کافی برای رشد و تثبیت نیاز دارند. هرگونه محدودیت غذایی شدید مانند فستینگ، می‌تواند این روند را مختل کرده و منجر به ریزش گرافت‌های تازه کاشته‌شده شود. تاثیر رژیم فستینگ بر مو در این دسته از افراد، بیشتر از سایرین قابل توجه است. فستینگ گاهی با کاهش سطح قند خون، محدود شدن دریافت پروتئین و کمبود ویتامین‌های B، آهن و روی همراه است؛ همه این‌ها برای رشد سالم مو حیاتی‌اند.

افرادی که در هفته‌ها یا ماه‌های ابتدایی پس از کاشت مو قرار دارند، باید از هر رژیم محدودکننده‌ای از جمله فستینگ اجتناب کنند. در عوض، تغذیه‌ای کامل، متنوع و سرشار از ریزمغذی‌ها را در پیش بگیرند تا بدن بهترین شرایط را برای تثبیت و رشد موهای جدید فراهم کند.

افرادی با سابقه ریزش موی ژنتیکی یا هورمونی

افرادی که دارای سابقه ریزش موی آندروژنیک (ارثی) یا اختلالات هورمونی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) هستند، ممکن است با رژیم فستینگ دچار تشدید ریزش مو شوند. این افراد به‌طور طبیعی در سطحی از ناپایداری هورمونی قرار دارند و رژیم‌هایی مانند فستینگ تعادل ظریف بدن را بر هم می‌زنند.تاثیر رژیم فستینگ بر مو در این گروه پرخطر، اغلب به‌صورت تاخیر در رشد مجدد مو، افزایش فاز استراحت فولیکول‌ها (تلوژن) و کاهش ضخامت تار مو دیده می‌شود. به‌ویژه اگر فرد به کم‌خونی، کمبود آهن یا عدم تعادل تیروئیدی مبتلاست، فستینگ می‌تواند شرایط را وخیم‌تر کند.

برای این گروه، بهتر است رژیم غذایی با وعده‌های منظم و سرشار از مواد مغذی دنبال شود. در صورت تمایل به اجرای فستینگ، باید تحت نظارت دقیق متخصص تغذیه و با بررسی دوره‌ای سلامت مو انجام گیرد تا از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.

نوجوانان، زنان باردار، افراد دچار استرس مزمن

گروه‌هایی مانند نوجوانان در حال رشد، زنان باردار یا شیرده و افرادی که تحت فشارهای روانی و جسمی بالا قرار دارند (مانند استرس مزمن، کار زیاد یا بی‌خوابی)، در دسته افرادی قرار می‌گیرند که نباید بدون نظارت متخصص تغذیه رژیم فستینگ بگیرند. در این شرایط، بدن به سطح بالایی از انرژی، ویتامین‌ها و مواد معدنی نیاز دارد. محرومیت ناگهانی از غذا در ساعات طولانی، می‌تواند به ضعف عمومی بدن، اختلال در هورمون‌ها و در نهایت کاهش سلامت پوست و مو منجر شود.

تاثیر رژیم فستینگ بر مو در این افراد، اغلب به‌صورت خشکی پوست سر، کاهش رشد مو یا ریزش دسته‌ای مو بروز می‌کند. استرس، کم‌خوابی و کم‌خوری سه عامل اصلی ریزش مو هستند که با هم، اثرات مضاعف دارند.در این گروه‌ها، اجرای یک رژیم غذایی متعادل با تمرکز بر کیفیت غذا، دریافت پروتئین، چربی‌های سالم و ویتامین‌ها توصیه می‌شود. فستینگ تنها زمانی مجاز است که شرایط فیزیکی و روانی بدن برای آن آماده است.

سخن پایانی

رژیم فستینگ اگر اصولی و با درنظر گرفتن نیازهای تغذیه‌ای بدن انجام شود، فواید زیادی برای سلامتی، کاهش وزن و حتی بهبود عملکرد سیستم ایمنی دارد. اما نباید فراموش کرد که تاثیر رژیم فستینگ بر مو کاملا وابسته به نوع اجرا، وضعیت بدنی فرد و نحوه تامین ویتامین‌ها و مواد مغذی در بازه‌های مجاز تغذیه است.در افرادی که به‌تازگی کاشت مو انجام داده‌اند یا سابقه ریزش موی شدید دارند، فستینگ عاملی تشدیدکننده برای ریزش است، به‌خصوص اگر بدن با کمبود پروتئین، آهن، بیوتین یا چربی‌های مفید مواجه شود.

همچنین، حذف وعده‌های مغذی یا اجرای نادرست فستینگ در زنان، نوجوانان یا افراد تحت فشار عصبی می‌تواند به کاهش تراکم مو و اختلال در چرخه رشد آن منجر شود.اگر در مسیر سلامت و زیبایی به فکر حفظ و تقویت موهای خود هستید، توصیه می‌کنیم پیش از اجرای رژیم‌های خاص حتما با متخصص مشورت کنید. برای مشاوره تخصصی و بهره‌مندی از خدمات حرفه‌ای در حوزه کاشت، ترمیم و تقویت مو، کلینیک کاشت مو دکتر نجف بیگی با تیم مجرب و جدیدترین روش‌ها، انتخابی مطمئن و اثربخش برای شما خواهد بود.

سوالات متداول